Günümüzde
şehirlerin belirli çerçevelerde incelenmesi ve mevcut durumlarının
karşılaştırmalı olarak analizi çok önemli bir etki oluşturmaktadır. Özellikle
akıllı şehir uygulamaları çerçevesinde şehirlerin bir markaya dönüşmesi,
sosyo-ekonomik kalkınmalarını sağlamaları için bu tür analizler önemli bir yer
tutar. Zaman zaman açıklanan çeşitli endeks göstergeleri üzerinden şehirler
hakkında kanaatlerin oluşturulduğuna ve şehirlere yönelik tutumların ve
siyasetlerin bu fikirlere göre şekillendiğine şahitlik etmekteyiz. Şehirlerin
kendi içlerinde zaman içerisindeki değişimlerini; birbirlerine göre konumlarını
değerlendirebilmek ve mevcut durumu farklı boyutlardan görmek açısından da bu
tür analizler ayrıca önem arz etmektedir.
Ancak mevcut
değerlendirme ve referans çerçeveleri genellikle Batılı düşünce, strateji ve
teknoloji kuruluşlarının kendi sosyal, siyasal ve iktisadi modelleri
çerçevesinde oluşturdukları bir perspektifle işlemektedir. Bu sebeple de bu
modellerin farklı (özellikle de Müslüman ülkelerdeki) şehirleri yeterince
inceleyebildiğini söylemek güç görünüyor. Örneğin her yıl yayımlanan ve gündem
oluşturan insani kalkınmışlık endeksi veya yaşanabilirlik endeksinde yer alan
değişkenlerin niteliği belirli şehirlerin yukarıda çıkmasını sağlarken
başkalarının da aşağıda çıkmasına neden olabilmektedir. Bu durum sıklıkla
eleştirilse de şehirlerin mevcut durumunu analiz etmede başka modeller
bulunmadığı için de bu ölçütler kullanılmaya devam etmektedir. Bu sorunun
aşılması için farklı bir perspektifle geliştirilmiş ve en az mevcutlar kadar
teorik ve sistematik bütünlüğe sahip, ampirik olarak doğrulanabilir, somut ve
takip edilebilir veriler üzerine inşa edilmiş modellere ihtiyaç bulunmaktadır.
Şehir Gelişim Endeksi’nin
temel amacı şehirlerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyini incelemek üzere bir
model geliştirmektir. Şehri yönetenlerin bir çırpıda şehrin durumunu temel
göstergeler çerçevesinde görmelerine imkân sağlayacak bu model ile şehirlerin durum
ve düzeyi analiz edilecektir. Bu model üzerinde geliştirilecek endeks ile farklı
şehirlerin sosyal, siyasal ve iktisadi yapılarını hem ayrı ayrı hem de
bütünleşik olarak görmek mümkün olacaktır.